Artan nüfusun kalkınma ihtiyaçlarını karşılamak için Afrika'nın elektrik sektörünün büyük bir dönüşüme ihtiyacı var.
Geçtiğimiz on yıldaki önemli değişikliklere rağmen, sektörü genişletme ve modernleştirme çabalarının iki katına çıkarılması gerekiyor. Aslında mevcut elektrifikasyon oranları, üretim kapasitesi seviyeleri ve arz güvenliği göstergeleri, henüz başarılması gereken çok şeyin altını çiziyor.
Yeni araştırma, Afrika'nın elektrik sektörünü, elektrifikasyon oranlarını keskin bir şekilde artıracak ve uygun fiyatlı ve daha temiz enerjiye uzun vadeli erişimi güvence altına alacak şekilde doğru yola sokacak beş dizi tamamlayıcı eylem belirliyor.
Afrika'nın kalkınma ihtiyaçları kıtadaki ülkeler kadar çeşitlidir. Ancak, temiz yakıtlarla üretilen, uygun fiyatlı, güvenilir bir elektrik herkese sunulmadıkça bu ihtiyaçların hiçbiri karşılanamayacak.
Araştırmada öne sürülen beş öneri şöyle:
- Elektrik piyasalarının genişletilmesine yardımcı olmak için arz yönlü teşvikler ve talep yönlü sübvansiyonların bir kombinasyonunun uygulamaya konulması
- Enerjinin doğru zamanda, doğru yerde ve en düşük maliyetle sağlanmasına yardımcı olmak için enerji sektörü planlama ve yönetim araçlarının dijitalleştirilmesi
- İstihdam faydalarını yakalamak ve en son teknolojilerin Afrika ülkeleri tarafından tam olarak benimsenmesini sağlamak için yerel içerik gerekliliklerinin yenilenebilir enerji politikalarına entegrasyonu
- Elektriğe erişimi genişletmek ve elektrik faturalarını azaltmak için Afrika liderliğindeki uluslararası ortaklıklar aracılığıyla bölgesel enerji havuzlarının güçlendirilmesi ve genişletilmesi
- Kentsel, kent çevresi ve kırsal alanlardaki farklı sosyo-ekonomik gerçekleri hesaba katmak için şebekeden bağımsız ve birbirine bağlı temiz enerji mini şebekelerine yapılan yatırımların genişletilmesi
Tüm ülkeler üç hedefe ulaşmaya çalışıyor: Güvenilir ve uygun fiyatlı enerji kaynaklarının güvenliği, modern enerji türlerine evrensel erişim ve kirletici emisyonların azaltılması. Afrika'nın kalkınma zorlukları, bu hedeflere ulaşma görevini büyütüyor. Afrika ve diğer tüm ülkeler için hatırlanması gereken önemli nokta, bu üç hedefin birbirinden ayrı olarak gerçekleştirilemeyeceğidir.
Temel bir Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi (SDG) 7'de ana hatlarıyla belirtildiği gibi, temiz ve uygun fiyatlı enerjiye evrensel erişimin sağlanması, diğer 16 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi'nin çoğuna ulaşmanın bir ön koşuludur. Enerjiye erişim sağlıktan yoksulluk ve kirliliğe karşı mücadeleye, eğitim ve iklim eylemi fırsatlarına kadar her şeyi olumlu yönde etkiliyor.
Afrika genelinde temiz enerjiye yatırım yapılması ve temiz enerjinin entegrasyonu, Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinin tamamının hayata geçirilmesini sağlayabilir ve kıtanın enerji geleceğini eşitlik ve iklim adaletini kolaylaştıran bir hale getirebilir. Ancak bunun gerçekleşmesi için gereken bilgi sistemlerine finansman ve yatırımın sağlanması için uluslararası destek ve ortaklıklara ihtiyaç var.
Kırsal elektrifikasyonda önemli ilerlemeler kaydedilmesine rağmen Afrika'da en az 250 milyon insan hala elektriksiz yaşıyor. COVID-19 küresel sağlık salgını nedeniyle kıtada 80 milyon insan daha aşırı yoksulluğa düştü.
Afrika'nın elektrik sektörünün, elektriğe erişim ve arz güvenliğinin sağlıklı bir iklimle uyumlu olacak şekilde ele alınması hedefiyle derin bir dönüşüm geçirmesi gerekiyor.
Bağımsız bir şampiyon
Güç, eylemlilik ve siyaset, çevresel kalite, istihdam ve eşitlikle ilgili temel toplumsal hedeflerin karşılanmasına mutlaka yardımcı olmayan şekillerde ortaya çıkıyor. Araştırma özellikle enerji sektöründe değişime direnen yerleşik şirketleri, farklı paydaşlar arasındaki bilgi asimetrilerinin enerji sektörüne yeni girenleri her zaman cezalandırdığını ve ikili ve çok taraflı kredi verenlerin aşırı derecede katı olan önceliklerini ve prosedürlerini listeliyor.
Doğru zaman. Bu yılın başında Afrika Tek Elektrik Piyasası hayata geçirildi. Geleceğe yönelik elektrik sektörüne geçiş için sunduğu fırsatların değerlendirilmesi gerekiyor. Afrika bunu yapabilecek enerji donanımına sahip ve teknolojileri varmı. Bu nedenle makalede yazdığımız gibi liderliğin hedefe yönelik olması gerekir.
Riskler yüksek, çünkü elektriğin tüm ekonomi üzerinde -makroekonomik açıdan, ama aynı zamanda ve özellikle kıtadaki en yoksul toplulukların geçim kaynakları açısından- yayılma etkileri var.
Enerji ve özellikle elektrik, insani gelişmenin merkezinde yer almaktadır. Afrika'da pek çok kişiyi aşırı yoksulluğa iten trajik COVID-19 küresel sağlık salgını, elektriğe erişimin geçim kaynakları üzerindeki etkisini artırıyor.